Przeczytać Afrykę: Maroko. Recenzja powieści „The Other Americans” Laili Lalami

Lingwistka z Rabatu

Laila Lalami to marokańska powieściopisarka i eseistka urodzona w Rabacie w 1968 roku i wykształcona kolejno: w Maroku, Wielkiej Brytanii i USA. Od 1992 mieszka w Stanach Zjednoczonych, gdzie studiowała lingwistykę i zrobiła doktorat. Jest autorką kilku powieści, nominowanych do wielu prestiżowych nagród (między innymi do Nagrody Pulitzera). Lalami wykłada twórcze pisanie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Riverside. Jej książki poruszają tematy emigracji, zderzenia kultur, integracji w nowej społeczności i zjednały jej sympatię czytelników i krytyki w wielu miejscach świata. Jak dotąd żadna z jej książek nie doczekała się jednak polskiego przekładu.

Przypadkowa śmierć?

The Other Americans to powieść osadzona w środowisku marokańskich imigrantów w USA. Zarzewiem akcji jest śmierć ojca pewnej rodziny, potrąconego w wypadku samochodowym. Driss wracał z pracy, kiedy ktoś wpadł na niego na ciemnej drodze z wielką prędkością, pozostawiając go przy drodze, by skonał. Tylko czy na pewno był to wypadek? Śledztwo stopniowo ujawnia zaskakujące aspekty tej sprawy, a rodzina i znajomi, którzy spotykają się na pogrzebie Drissa, odsłaniają własne sekrety, animozje i traumy.

Wielogłosowa narracja

Narratorów tej historii jest wielu, perspektywy poszczególnych bohaterów przeplatają się, wspólnie popychając opowieść do przodu. Mamy więc rodzinę Drissa – jego żonę i dwie córki, z których młodsza, Nora, wysuwa się na czoło jako główna bohaterka całej historii. Mamy dawnego szkolnego kolegę Nory, Jeremy’ego, obecnie policjanta. Mamy prowadzącą sprawę detektyw oraz pewnego świadka, który nie może znaleźć w sobie odwagi, by zgłosić się na policję z tym, co widział. I w końcu – mamy perspektywę samego zmarłego Drissa. Ta wielogłosowa narracja pięknie łączy się w spójną całość. Każdy z bohaterów, dokładając własną cegiełkę do głównego wątku, przy okazji opowiada własną historię – często równie przejmującą lub dramatyczną.

Więcej niż kryminał

Powieść Laili Lalami jest więc trochę kryminałem, trochę historią rodzinną, a trochę – miłosną. Poszczególni bohaterowie muszą skonfrontować się z sekretami skrywanymi przez najbliższych, a czasem również – z tymi, które sami zakopali w mrokach przeszłości. Każda z tych historii intryguje, każdy z bohaterów potrafi zaskoczyć. Emocje buzują, relacje międzyludzkie trzeszczą w szwach i pękają, a pod przykrywką normalności można znaleźć cały ocean niespełnionych pragnień, niezrealizowanych marzeń i nieuświadomionych żądz.

The Other Americans to powieść tak dobrze skonstruowana i poprowadzona, że nie ma w niej właściwie żadnego nieciekawego czy zbędnego wątku – czyta się naprawdę świetnie, historia absorbuje całkowicie. Głębsze problemy – takie jak podziały rasowe i klasowe, dyskryminacja, wykluczenie czy nierówne szanse – oczywiście występują, ale na tyle zgrabnie wplecione w fabułę, że wcale nie wydają się jakoś szczególnie ciężkostrawne. Lalami nie epatuje niesprawiedliwością społeczną, nie przytłacza czytelnika nierównością i złem świata – wręcz przeciwnie, opowiada tylko ciekawą historię, pozwalając, by odbiorca sam wyciągnął sobie spod spodu tyle, ile potrzebuje.

Laila Lalami The Other Americans

Wydawnicwo Pantheon Books 2019